Đạo Nhân là nấc thang đầu, đạo Phật là nấc thang chót, nghĩa là chúng ta trước phải thực hành đạo nhân rồi lần đến đạo Phật. Cổ-đức dạy chúng ta trước nhứt phải đem đạo nhân ra mà xử-sự với mọi người.
Đây là bài đạo làm người:
“Khuyên trai gái học theo Khổng Mạnh,
Sách Thánh Hiền dạy đạo làm người”,
Hai câu nầy Cổ-đức dạy chúng ta cần phải học theo Khổng Tử và Mạnh Tử, tức là học cái đạo làm Người, phải biết khắc kỷ.
Khắc kỷ: Khắc có nghĩa là trị, Kỷ có nghĩa là mình, gồm nói là trị mình. Thời nay có những người không sửa trị mình, lại đi sửa trị người khác cho nên không khi nào kết quả. Và đó là hạng người không biết khắc kỷ.
Trước khi đối xử mọi người, thì mình phải trị sửa mình cho được ngay chánh, mới có thể sửa người và nói cho người nghe theo. Như Thánh nhơn có câu: “Chánh kỷ dĩ giáo nhơn giã thuận, thích kỷ dĩ giáo nhơn giã nghịch” nghĩa là mình giữ mình được lẽ chánh rồi đem ra dạy người là phải lẽ, mình còn tà vạy mà đem ra dạy người là trái lẽ.
Bởi thế việc khắc kỷ không phải nói bóng nhoáng bề ngoài mà phải thật tâm tu trị mình cho đến khi không còn một lỗi nào mới quí, như:
– Nam phải biết: Tam cang Ngũ thường
– Nữ phải biết: Tam tùng Tứ đức
Ngoài ra còn cần phải tập tành thêm những đức tánh tốt đẹp khác nữa. Trong xã hội ngày nay về mặt luân thường họ chỉ cho là một vấn đề cổ hủ, thành thử giữa cha con, giữa chồng vợ không còn trọng hiếu nghĩa để sắp đặt cho thành một gia đình có nề nếp gì cả.
Discussion about this post